Mülkiyet hakkı başta Anayasa ve Medeni Kanun olmak üzere birçok yasal düzenlemelerle devlet güvencesi altına alınmıştır. İnsanlar mülkiyetlerinde bulunan taşınmazlarında tasarrufta bulunabilmek için sınırlarını bilmek, ayırmak, birleştirmek, parsellere ayırmak, imar durumlarını değiştirmek isterler. Harita Mühendisliği disiplini burada devreye girer ve mal sahiplerine yasal ve teknik çerçevede bu isteklerini hayata geçirme fırsatı sunar.
İfraz, tevhit
İfraz taşınmaz malların ayırma (bölme), tevhit ise birleştirme işlemidir. İfraz yönetmeliklerde belirlenen şartlara tabidir. Her istenen parsel ifraz edilemez. İmar yönetmeliği, Plansız Alanlar Yönetmeliği gibi mevzuata bakmadan ifraz yapılmaz.
Halihazır, plankote haritalar
Halihazır haritalar imar planlarına altlık olarak üretilen arazide mevcut bina, yol, şev, kuyu, direk, duvar, tel örgü gibi her ne varsa ölçülüp 1/1000 yada 1/2000 ölçekli olarak çizilen Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliğine uygun olarak hazırlanan üzerine nirengi, poligon, parsel gibi kadastral verilerin işlendiği haritalardır. Plankote haritalar ise amaca göre değişiklik ve hassasiyet gösteren halihazır haritalardır. Örneğin; restorasyon işleri için çok hassas istenebileceği gibi mimari projelere altlık olarak istenebileceği gibi arazide mevcut bütün ağaçların tek tek konum ve büyüklükleri için de istenebilir.
İmar planı ve uygulaması
Onayli halihazir haritalar üzerine varsa kadastral durumu islenmis olan ve nazim imar planina uygun olarak hazirlanan ve çesitli bölgelerin yapi adalarini, bunlarin yogunluk ve düzenini, yollari ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarina esas olacak uygulama etaplarini ve esaslarini ve diger bilgileri ayrintilari ile gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün olan planlar imar planıdir. İmar uygulaması ise imar planlarında belirlenen kriterlere göre kadastral parsellerin şekil, büyüklük, konum, terk durumlarını hayata geçirme işlemidir.
Aplikasyon
Parselin, bulunduğu Kadastro Müdürlüğünden alınan mülkiyet bilgilerinin hesaplanması sonucu oluşturulan köşe koordinatlarının arazide gösterilmesi işlemidir. Ayrıca, aplikasyon herhangi bir projenin araziye aplikasyonu işlemi de olabilir. Örneğin; yol, inşaat çalışmaları, fabrika ve makina yerleri, peyzaj projeleri, özel rızai taksim aplikasyonları gibi. Ayrıca aplikasyonda, istenen hassasiyete göre işlem yapılabilir.
Yola, yeşil alana terk
İmar planlarında planlanan yollar, yeşil alanlar, otoparklar gibi kamunun yararlanmasına ayrılan alanlar imar yasası gereği kamuya terk edilmesi gereken alanlardır. Bu alanlar ya rızai olarak mal sahibinin isteği ile yada idarenin (belediye, köy gibi) hazırlayacağı kamulaştırma planı sonucu resen kamuya terk edilir. Terk etmesi gereken bir alanı bulunan parsel üzerine herhangi bir yapı yapılamaz, parsele inşaat yada iskan ruhsatı verilemez.
Cins değişikliği
Bir parselin tapu kaydındaki cinsinin değiştirilmesi işlemidir. Cins değişikliği yapılı iken yapısız hale gelme yada yapısızken yapılı hale gelme şeklinde olabilir. İnşaat ruhsatı alınmış binaların tamamlanarak oturma ruhsatı alabilmesi için cins değişikliği işlemi yapılması şarttır.
Kat mülkiyeti, kat irtifakı tesisi
Kat irtifakı inşaat ruhsatı almış inşaat aşamasında olan bir binaya ait, kat mülkiyeti ise oturma ruhsatı almış inşaatı bitmiş bir binaya ait bağımsız bölümlerin ayrı tapulara ayrılmasını sağlayan bir işlemdir. Kat irtifakı yapılmış bir binada inşaat bittikten sonra kat mülkiyeti kurulabilir.
Harita Teknik Uygulama Sorumluluğu
3030 sayılı Belediyeler Tip Yönetmeliği hükümlerine göre inşaat projelerinde binaları bir Harita Mühendisinin araziye aplikasyon yapması zorunluluğu getirildi. Böylece daha önceden konum, kot yada şekil olarak yapılan bina imalat hatalarının önüne geçildi.
Hazine parsellerinin ifraz, tevhit, idari tescili
Son dönemde artan talep ve işgalcilerinin istemi ile ilgili Mal Müdürlüklerinin onayı doğrultusunda Maliye Hazinesi arazileri ifraz, tevhit işlemine tabi tutulabilir. Ayrıca boş olan bir arazi parçası idare adına tescil yapılabilir.
İrtifak hakkı tesisi
İrtifak hakları mahkeme kararı ile tescil edilebileceği gibi tarafların rıza göstermeleri sonucu rızai olarak da dosyaları hazırlanıp tapuya tescil edilebilir.
Maden ocağı haritaları
Maden ve taş ocaklarının arama ve işletme ruhsatlarının yapılmasında, sahanın belirlenmesi, işletmeye açılacak alanın tespiti ve harita dosyasının hazırlanması gerekir.
Kübaj hesapları
Hafriyat işlemlerinde araziden ne kadar malzeme alınacağı yada dolgu işleminde ne kadar malzeme gerekeceği maliyet hesabı açısından büyük önem taşır. Arazinin plankote haritası yapılarak ilk ve son durum arasında ne kadar hacim olduğu ve dolayısıyla malzeme ve maliyet hesapları yapılır.
Boykesit, enkesit
Demiryolu, karayolu, kanal, dere, yüksek gerilim hatti gibi insaat projelerinin hazirlanmasi ve herhangi bir nedenle bir yerdeki toprak hacminin bulunmasi amaciyla kesitler alinir. Boykesitler proje ekseni boyunca, arazinin biçimini gösterir. Enkesitler proje ekseni dogrultusuna dik olan düzlemde kalan araziye ait bilgileri içerir.